έως 30.09.2004
Η γλυπτική διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Η ίδια η μορφή της αρχαίας ελληνικής τέχνης προσδιορίστηκε από τη σχέση της με το αθλητικό ιδεώδες. Η αρχαία τέχνη κυριαρχείται από τα εράσμια αγάλματα των αθλητών των πανελληνίων αγώνων, που αφιερώνονταν στα ιερά για να διαιωνίζουν τη νίκη τους.
Η επιστροφή των Ολυμπιακών Αγώνων στην αρχαία κοιτίδα τους μας επέβαλε να τιμήσουμε τη γλυπτική, την τέχνη που ύμνησε τη μορφή του ανθρώπου στην κορυφαία στιγμή της πνευματικής και σωματικής του ακμής.
Οι έξι Ευρωπαίοι γλύπτες επελέγησαν με κριτήριο την προσήλωσή τους στην ανθρωποκεντρική παράδοση που θεμελίωσε η αρχαία ελληνική γλυπτική, αλλά και τον ρόλο που διαδραμάτισαν στην ριζική αλλαγή αυτής της παράδοσης. Πράγματι, οι έξι αυτές ηγετικές μορφές της νεότερης και μοντέρνας τέχνης μας επιτρέπουν να παρακολουθήσουμε τους αναβαθμούς της πορείας από την παραδοσιακή, αλλά ριζοσπαστικά ανανεωμένη και εμψυχωμένη γλυπτική μορφή της πρώτης τριάδας (Ροντέν, Μπουρντέλ, Μαγιόλ), στις τρεις εκδοχές της μοντέρνας πλαστικής που αντιπροσωπεύουν οι καλλιτέχνες της δεύτερης ομάδας (Μπρανκούζι, Τζακομέτι, Χένρυ Μουρ).
Οι έξι γλύπτες που επελέγησαν σηματοδοτούν και μια άλλη πορεία: μια νέα προσέγγιση και επανεκτίμηση των διδαγμάτων της αρχαίας τέχνης: ο Ροντέν είναι ο πρώτος νεότερος γλύπτης που κατανοεί βαθιά το πλαστικό μήνυμα της φειδιακής γλυπτικής, τη ζωτικότητα και την αλήθεια της. Ο Ροντέν, μεγάλος θαυμαστής της αρχαίας τέχνης, είναι επίσης παθιασμένος συλλέκτης. Μερικά μοναδικά κομμάτια της συλλογής του εκτέθηκαν στην Αθήνα πλάι στα έργα του. Ο Μπουρντέλ μεταθέτει τις προτιμήσεις του στην Ολυμπία και στην αρχαϊκή πλαστική, που τον βοηθάει να ξαναδώσει στη γλυπτική τον μνημειακό της χαρακτήρα. Ο Μαγιόλ αναζητεί την αρχέτυπη, αφηρημένη και πλήθουσα μορφή της μεσογειακής γυναικείας θεάς της ευγονίας που ενσάρκωσε η πραξιτέλεια Αφροδίτη.
Ο Μπρανκούζι ανατρέχει στο δίδαγμα των Κυκλάδων. Οι καθαρές, συμπυκνωμένες μορφές του εισάγουν στη μοντέρνα γλυπτική. Ο Τζακομέτι εμπνέεται τις ψηλόλιγνες φιγούρες του από τις ραδινές μορφές της γεωμετρικής γλυπτικής και από ετρουσκικά αγαλματίδια. Τις φορτίζει όμως με δραματικό αίσθημα που εκφράζει την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου του 20ού αιώνα. Τέλος ο Χένρυ Μουρ ξαναδίνει στην ανθρώπινη μορφή την εγγενή «κλασική» πληρότητα και αισιοδοξία επινοώντας την πλαστική αρχή της «ζωτικής φόρμας» (vital form). Οι ανακεκλιμένες μορφές, οι πολεμιστές, οι μητρικές θεότητες εμπνέονται συχνά από την Αρχαιότητα.
Οι γλύπτες που επιλέξαμε συνδέονται μεταξύ τους και με σχέσεις δασκάλων, μαθητών και ακολούθων, γεγονός που δίνει μιαν συνοχή στην ομάδα.
Η έκθεση οργανώθηκε από την Εθνική Πινακοθήκη σε συνεργασία με τα έξι μουσεία και τους φορείς που κατέχουν τις μεγαλύτερες συλλογές έργων των αντίστοιχων καλλιτεχνών: τα μουσεία Rodin, Bourdelle, Maillol, το Centre Pompidou, την Αssociation Giacometti, και το Ίδρυμα Henry Moore.
Για την επιλογή των έργων συνεργάστηκαν οι διευθυντές των αντίστοιχων μουσείων και συλλογών.
Επιμέλεια έκθεσης και γενικός συντονισμός
Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα
Διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ
Jacques Villain
Διευθυντής Μουσείου Rodin
Antoinette Romain
Διευθύντρια Συλλογών Μουσείου Rodin
Bertrand Lorquin
Μουσείο Maillol
Juliette Laffon
Διευθύντρια Μουσείου Bourdelle
Veronique Gautherin
Επιμελήτρια του Μουσείου Bourdelle
Doina Lemny
Επιμελήτρια του Centre Pompidou
Mary-Lisa Palmer
Διευθύντρια της Αssociation Giacometti
Roxana Theodorescu
Διευθύντρια Κρατικού Μουσείου Καλών Τεχνών Βουκουρεστίου
David Mitchinson
Διευθυντής Συλλογών του Ιδρύματος Henry Moore
Annita Feldman-Bennet
Επιμελήτρια του Ιδρύματος Henry Moore
Μουσειολογικός συντονισμός για την Εθνική Πινακοθήκη
Τώνια Γιαννουδάκη
Επιμελήτρια της ΕΠΜΑΣ
Χορηγός: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ
Χορηγός επικοινωνίας: ΕΡΤ
